Een Duitse soldaat inspecteert een Waco-glider tijdens operatie Market Garden.

Mythe: Market Garden mislukte omdat de Duitsers in het bezit waren van de originele aanvalsplannen

in Mythes

Er zijn zelfs zoveel decennia na afloop nog verschillende mythes in omloop over de Slag om Arnhem. Eén van die mythes is dat operatie Market Garden mislukte doordat de Duitsers de originele plannen voor Market Garden in hun bezit hadden gekregen.

Doordat de Duitsers wisten wat de geallieerden van plan waren, konden ze daar op voorhand al op anticiperen. De Britten en Amerikanen hadden daardoor geen schijn van kans, zo luidt het verhaal achter deze mythe.

Er zit een kleine kern van waarheid in dit verhaal. Want de Duitsers kregen na de Amerikaanse en Engelse luchtlandingen inderdaad de originele plannen voor operatie Market Garden in handen. Maar dit is op geen enkele manier van invloed geweest op het verloop van de strijd.

Voorafgaand aan operatie Market Garden hadden alle hogere commandanten die betrokken waren bij de operatie een exemplaar ontvangen waarin de gevechtsoperatie tot in detail stond uitgelegd. In grote letters stond voorop ieder exemplaar dat dit plan onder geen beding meegenomen mocht worden in het vliegtuig naar Nederland. Juist om te voorkomen dat de plannen in handen zouden komen van de Duitsers.

Een Amerikaanse officier van de 101st Airborne Division nam de plannen echter tóch mee. Zijn waco-zweefvliegtuig crashte echter in de omgeving van Vught. Een Duitse patrouille die het zweefvliegtuig op zondagavond 17 september 1944 onderzocht, stuitte op de plannen.

De opgetogen patrouille leverde de plannen in bij de Duitse generaal Kurt Student die in Brabant aan het hoofd stond van het 1e Fallschirm-leger. Student op zijn beurt zorgde ervoor dat de plannen op 19 september terecht kwamen op het hoofdkwartier van veldmaarschalk Walter Model in Doetinchem.

Model was echter niet zo geïnteresseerd in het geallieerde aanvalsplan. Hij had op zondagmiddag rond een uur of drie, terwijl de geallieerde luchtlandingen nog in volle gang waren, samen met de Duitse generaal Bittrich al uitgeknobbeld dat de luchtlandingen tot doel hadden om een corridor over de rivieren in Nederland veilig te stellen, waarlangs het geallieerde grondleger zou oprukken.

De originele plannen voegden niets toe aan de kennis die de Duitse legerleiding op dat moment al had. Bovendien was op het moment dat Model de originele plannen in handen kreeg, op de derde dag van de operatie, al duidelijk dat operatie Market Garden niet liep zoals de bedoeling was.
Een oude militaire wijsheid zegt: “Geen enkel militair plan overleeft het eerste contact met de vijand.”

Luchtafweer
Volgens de Britse militaire historicus Antony Beevor gebruikten de Duitsers de plannen wel omdat ze bijzonderheden gaven over bevoorrading van de luchtlandingstroepen. De Duitsers konden hierdoor hun luchtafweer op deze landingsgebieden concentreren.

Hoewel Beevor een autoriteit is, zit hij er hier behoorlijk naast. Walter Model had al op zondagmiddag 17 september, ruim voor hij de plannen in handen had, alle beschikbare flak-luchtafweer in de richting van Wolfheze en Oosterbeek gestuurd. De Duitse luchtafweer stond al rondom Oosterbeek opgesteld voordat Model het plan van Market Garden in zijn bezit had.

Doordat de Britten de landingszones met veel soldaten bezet hielden, was het de Duitsers op zondag 17 september duidelijk dat er nog meer luchtlandingen zouden volgen. Bovendien wisten de Duitsers dat luchtlandingstroepen het alleen een aantal dagen volhielden, als zij in de tussentijd via de lucht bevoorraad zouden worden.

Seinen
Walter Harzer, commandant van de 9e SS Pantser Divisie, en in die rol verantwoordelijk voor het verslaan van de Engelsen bij Oosterbeek, heeft na de oorlog verklaard dat hij wel gebruik maakte van informatie die in de originele plannen voor Market Garden stond.

Al een paar dagen na het begin van operatie Market Garden waren de dropzones waar de RAF voorraden zou afwerpen in handen gekomen van de Duitsers. Als gevolg van gebrekkige radioverbindingen waren de Engelsen in Oosterbeek niet in staat om aan de piloten te melden dat de dropzones door de Duitsers veroverd waren.

Om ervoor te zorgen dat de RAF de voorraden inderdaad op de geplande dropzones zouden afwerpen, maakten de Duitsers gebruik van de seinen die vooraf waren afgesproken. Welke seinen gebruikt moesten worden stond keurig vermeld in de originele Market Garden-plannen die Harzer op het hoofdkwartier van Walter Model was tegengekomen.

Harzer: “Ik heb tijdens die dagen bijna niet geslapen, maar we aten wel goed. Luxueus zelfs, dankzij de Britse bevoorrading. Er zaten bij de Britse voorraden dingen die we al jaren niet meer gezien hadden zoals chocolade en echte koffie.”

Toch is ook de misleiding van de RAF-piloten door de Duitsers amper van invloed geweest op de uitkomst van de gevechten. De Britse perimeter in Oosterbeek was zo klein dat het de RAF nooit gelukt zou zijn om de voorraden in de zone te droppen die op dat moment door de Britten bezet werd gehouden.